Screwball comedy (nie mylić z komedią romantyczną) to typ amerykańskiej komedii obyczajowej z lat 30. i 40. XX wieku. Jej bohaterami byli zwykle: zbzikowany na jakimś punkcie mężczyzna i skontrastowana z nim, pełna poczucia realizmu, wyemancypowana kobieta. Te "postrzelone" komedie, charakteryzowały się skomplikowanymi fabułami z nagłymi zwrotami akcji, dowcipnym dialogiem i szybkim tempem narracji.

W Drapieżnym maleństwie (1938) Howarda Hawksa Cary Grant zagrał pasjonata nauki, lewicowego antropologa Davida Huxleya, a Katharine Hepburn młodą kobietę - Susan (z lampartem), krzyżującą jego plany gromadzenia funduszy, przeznaczonych na muzeum antropologii. Inne przykłady klasycznej screwball comedy to: Ich noce (1934) Franka Capry, Jego złota rybka (1936) Jacka Conwaya, Wielki McGinty (1940) Prestona Sturgesa. W tych filmach dowcip był subtelny, dialogi cięte, a całość wymagała od widza intelektualnego wysiłku i wyobraźni.

George Clooney, reżyser i aktor w filmie Le­ather­he­ads (Miłosne gierki, 2008): "(...) je­stem wiel­kim fa­nem kla­sycz­nych hol­ly­wo­odz­kich ko­me­dii z lat 30. i 40., jak Ich no­ce Fran­ka Ca­pry czy Dra­pież­ne ma­leń­stwo oraz Dziew­czy­na Pię­ta­szek Ho­war­da Hawk­sa. One mnie za­in­spi­ro­wa­ły. Fa­bu­ła na­sze­go fil­mu osa­dzo­na jest w tym sa­mym okre­sie, w cza­sach pro­hi­bi­cji w Ame­ry­ce. Opo­wia­da hi­sto­rię dru­ży­ny fut­bo­lu ame­ry­kań­skie­go, któ­rej po utra­cie spon­so­ra gro­zi upa­dek, więc an­ga­żu­je gwiaz­dę z dru­ży­ny stu­denc­kiej z na­dzie­ją na prze­trwa­nie. Naj­waż­niej­sza w te­go ty­pu ko­me­dii jest peł­na wdzię­ku hi­sto­ria mi­ło­sna. Bez wza­jem­nej ak­cep­ta­cji, bez za­ufa­nia i sym­pa­tii nie na­ro­dzi się za­tem to, co jest isto­tą "screw­ball co­me­dy". Mu­si za­iskrzyć mię­dzy ak­to­ra­mi, któ­rzy gra­ją głów­ne ro­le. Tej wię­zi nie da się sztucz­nie wy­wo­łać. Kie­dy pró­bu­je się to ro­bić, jest się na prze­gra­nej po­zy­cji. Na szczę­ście mię­dzy mną a Renée Zel­l­we­ger, która gra główną rolę żeńską, od pierw­sze­go dnia zdjęć by­ła che­mia" Sukces, sierpień 2010.

W latach 30. i 40. gatunek święcił za oceanem ogromne sukcesy w tamtych czasach to połączenie slapsticku, farsy, komedii romantycznej, ciętych ripost, walki płci itd. nie miało konkretnej nazwy. Dopiero później określenie "screwball comedy" przylgnęło na dobre do takich filmów jak: Arszenik i Stare Koronki, czy Filadelfijska Opowieść. Aktorem, który doprowadził do perfekcji screwball comedy, uczynił ją rozpoznawalną na całym świecie, był Cary Grant.

Po okresie rozkwitu wielokrotnie wracano do tego gatunku, czego przykładem może być film Pół Żartem, Pół Serio (1959) w reżyserii Billy'ego Wildera, który obejrzymy podczas 1. AFF w sekcji Zagraj to jeszcze raz, Sam. M.in. w 2003 roku bracia Coen oddali hołd screwball comedy realizując Okrucieństwo nie do przyjęcia.

O oryginalnych screwball comedies

O gatunkowch różnicach i nawiązaniach